Trong ngành chăn nuôi dê hiện nay việc hiểu rõ đặc tính sinh sản của dê rất quan trọng, sẽ giúp bà con chuận bị được nguồn con giống chất lượng, giúp quá trình nuôi dưỡng dê con sau này đạt hiệu quả kinh tế cao hơn.
Lên giống
Lên giống là một biểu hiện sinh lý khi dê đạt đến một tuổi nhất định nào đó. Đây là biểu hiện để dê cái bắt đầu sinh sản.
Dê thường có biểu hiện lên giống ở 6 – 8 tháng tuổi tùy theo giống.
Các biểu hiện của sự lên giống:
- Phần ngoài của bộ phận sinh dục sưng, chảy nước, đỏ và nóng lên.
- Đuôi luôn luôn ve vẩy.
- Luôn luôn đứng yên khi dê cưỡi lên lưng hoặc bị con dê khác cưới lên lưng.
- Luôn luôn kêu la và giảm lượng ăn.
Chu kỳ lên giống của dê bình quân khoảng 21 ngày.
Mang thai
Dê cái mang thai khi không có dấu hiệu lên giống sau 17 – 21 ngày phối giống.
Bụng có chiều hướng to lên.
Vú của dê lớn nhất vào cuối giai đoạn mang thai.
Chuẩn bị chuồng cho dê chửa bằng ngăn chuồng để:
- Chúng không bị quậy phá bởi các con dê khác.
- Thức ăn không bị các dê khác ăn.
- Chúng được yên tĩnh hơn để chuẩn bị đẻ.
Việc duy trì sức khỏe tốt cho dê trong giai đoạn chửa là một việc làm cần thiết:
- Luôn luôn giữ cho chuồng khô ráo và sạch sẽ cũng như các vùng dưới sàn chuồng.
- Phải giữ cho chuồng luôn luôn chắc chắn để dê không bị các loại gia súc khác tấn công cũng như bị trượt ngã do chuồng không được làm chắc chắn.
- Dê cái có thể tăng lên 5kg hoặc hơn trong suốt giai đoạn mang thai, vì thế bà con cần cung cấp đầy đủ thức ăn có chất lượng tốt. Đặc biệt là giai đoạn 2 tháng của thời kỳ mang thai và 2 tháng sau khi dê đẻ.
Thức ăn trong giai đoạn này cần có:
- Cỏ tươi bà con phải cung cấp đầy đủ cho dê bao gồm cả các loại cây họ đậu như stylo hoặc linh lăng
- Thức ăn hỗn hợp.
- Nước uống đầy đủ và sạch sẽ.
Sinh đẻ
Các biểu hiện trước khi dê đẻ:
- Sụp cơ hông.
- Bầu vú lớn và cứng.
- Luôn luôn cử động như cào dưới sàn chuồng và luôn luôn kêu la.
- Giảm ăn.
Chuẩn bị chuồng cho dê đẻ:
- Chuồng phải luôn luôn sạch sẽ.
- Chuẩn bị sẵn các dụng cụ thú y.
- Nên có một lồng úm dê con và lồng úm này có khoảng cách giữa hai thanh là 1,3cm để cho dê con không bị lọt chân.
Đâu tiên sẽ xuất hiện một bọc nước, vỡ.
Dê con ra ngoài khoảng 1 – 1,5 giờ sau khi bọc nước vỡ nếu vị trí thai bình thường. Nếu thời gian trôi qua mà dê con chưa ra ngoài thì bà con cần phải can thiệp.
Nhau sẽ ra khoảng 4 – 12 giờ sau khi dê con được sinh ra.
Sau khi dê con sinh ra bà con cần sát trùng rốn bằng cồn Iodine.
Để cho dê mẹ liếm dê con khô. Nếu dê mẹ không liếm bà con có thể dùng vải khô để làm khô dê con.
Nếu cần thiết bà con nên lau sạch mũi và miệng cho dê con dễ thở hơn.
